Ik had geluk dat ik mijn heup brak

Osteoporose treft niet alleen ouderen: ook fitte vijftigers kunnen gevaarlijk dunne botten hebben zonder het te weten. In Nederland krijg je vaak pas een DEXA-scan na een botbreuk boven de 50 jaar, waardoor preventief testen cruciaal kan zijn. Met labtesten zoals BAP en NTX ontdek je op tijd of je botten aan het afbrokkelen zijn.

Koffie in de sportschool, daar zat ik, rozig van de groepsles, toen het me ineens raakte: preventie is geen luxe, het is noodzaak. Want als het kalf verdronken is… tja, dan is het al te laat.

Neem Stefanie. 50 jaar, altijd sportief. Tot die dag. Ze struikelde, viel, en krak — heup gebroken. Paniek? Natuurlijk. Maar er zat ook een bizar soort geluk in die val: in het ziekenhuis ontdekten ze dat ze osteoporose had. Ze kreeg direct infusen tegen botontkalking. Nu, anderhalf jaar later, is ze weer zo sterk en fit als een hoentje. “Ik voel me bijna beter dan vóór die val,” lacht ze.

En dan Alma. Geen spectaculaire val, geen gips, geen alarmbellen. Alleen rugpijn. Maandenlang. Fysiotherapie hielp niet echt. Pas na een uitgebreid onderzoek bleek ook zij osteoporose te hebben. Maar toen waren haar wervels al aangetast. Een jaar behandeling later zijn haar botten nog steeds gevaarlijk dun. Ze durft niet meer mee te sporten zoals vroeger. “Ik ben bang om te breken,” zegt ze.

De harde les

Osteoporose klinkt als iets voor oude omaatjes, maar het kan iedereen treffen — ook fitte vijftigers die elke week in de sportschool staan. Het verraderlijke? Je voelt het vaak niet… tot het misgaat.

In Nederland is het protocol simpel maar streng:

• Je krijgt een DEXA-scan (botdichtheidsmeting) alleen automatisch als je boven de 50 bent én een botbreuk hebt opgelopen.
• Ben je jonger, of heb je nog niets gebroken, dan kom je meestal niet in aanmerking.

Daarom kan preventief testen letterlijk van levensbelang zijn.

Risicofactoren voor osteoporose

• Slank postuur (minder botreserve)
• Familiegeschiedenis van osteoporose of heup-/wervelbreuken
• Chronische of terugkerende rugpijn
• Vroege menopauze
• Langdurig gebruik van corticosteroïden
• Darmziekten met malabsorptie of andere aandoeningen die botverlies versnellen

Hoe check je je botgezondheid zelf?

Deze testen geven een uitgebreid beeld van je botstofwisseling en helpen inschatten of er sprake kan zijn van verhoogd botverlies of verminderde botaanmaak. Handig als een DEXA-scan (nog) niet mogelijk is, maar er wel klachten of risicofactoren zijn voor osteoporose.

• BAP → marker voor botaanmaak
• NTX → marker voor botafbraak
• CTX en P1NP → klinische markers die snelheid van botafbraak en -opbouw meten
• Calcium, fosfaat en magnesium → essentiële mineralen voor gezonde botten
• 25-OH-Vitamine D → cruciaal voor calciumopname en botgezondheid
• PTH → regelt calciumhuishouding; verhoogd bij botverlies
• Creatinine en eGFR → inzicht in nierfunctie, belangrijk voor botstofwisseling
• TSH → verhoogde schildklieractiviteit versnelt botafbraak
• Estradiol en testosteron → geslachtshormonen die invloed hebben op botdichtheid

Let op: deze testen vervangen geen DEXA-scan, maar geven wel waardevolle informatie over je botstofwisseling en of verder onderzoek zinvol is.

Wanneer zijn deze testen zinvol?

• Bij vrouwen na de menopauze
• Bij mannen ouder dan 50 jaar met risicofactoren
• Bij mensen met een voorgeschiedenis van fracturen, vitamine D-tekort of chronische aandoeningen zoals reuma of nierziekten

Zo werkt het

1. Bestel de gewenste testen via Bloedwaardentest.nl
2. Laat bloed afnemen bij een van de 1000+ locaties in Nederland
3. Ontvang de uitslag veilig en overzichtelijk in je online portaal

Als er iets afwijkends wordt gevonden dat directe medische opvolging vereist, belt een arts of medisch deskundige je altijd eerst.

Veelgestelde vragen

Moet ik nuchter zijn voor deze test?

Voor de CTX-test is het raadzaam om nuchter te prikken (ca. 12 uur na eten) en ’s morgens tussen 07.30 – 8.30 uur. Voor de overige testen is nuchter zijn niet nodig.

Kan deze test osteoporose vaststellen?

Nee, alleen een DEXA-scan meet de daadwerkelijke botdichtheid. Deze bloedtesten geven inzicht in je botstofwisseling en risicofactoren, zodat een arts kan beoordelen of verder onderzoek nodig is.

Is deze test geschikt voor mannen én vrouwen?

Ja. De interpretatie verschilt wel per geslacht, leeftijd en hormonale status.

“Ik dacht altijd: ik ben fit, ik loop geen risico. Nu weet ik beter.” — Stefanie

“Had ik dit maar jaren eerder geweten…” — Alma