Vitamines en Nobelprijzen: dit zegt de geschiedenis over hun belang
Vitamine B-tekorten worden in de reguliere zorg vaak onderschat, maar zijn historisch en wetenschappelijk van levensbelang. Nobelprijzen en ziektes zoals beriberi, pellagra en dementie onderstrepen het belang van tijdig onderzoek.
Vitamines: de geschiedenis leert wat de zorg soms vergeet
In de spreekkamer hoor je het vaak: “Uw bloedwaarden zijn prima, misschien wat aan de lage kant – maar niets om u zorgen over te maken.” Toch voelen mensen zich vermoeid, vergeetachtig, of krijgen tintelingen, stemmingsproblemen of concentratieverlies. Veel van deze klachten worden gebagatelliseerd of afgedaan als ‘stress’ of ‘ouder worden’.
Maar wie naar de geschiedenis kijkt, ziet hoe levensbelangrijk vitamines zijn. En dat tekortkomingen daarin letterlijk ziekmakend , en soms dodelijk kunnen zijn. Denk aan ziektes zoals beriberi, pellagra, pernicieuze anemie of zelfs dementie. Allemaal ziekten waarbij een tekort aan één bepaalde vitamine het verschil maakt tussen gezondheid en chronische klachten.
Nobelprijzen voor vitamineonderzoek: een onderbelicht hoofdstuk
Hoewel vitamines nu vaak worden afgedaan als “suppletie voor sporters of fanatieke gezondheidstypes”, zijn er tal van Nobelprijzen uitgereikt voor baanbrekend vitamineonderzoek. En dat is geen toeval.
Enkele hoogtepunten uit de Nobelgeschiedenis:
Jaar | Nobelprijs voor… | Vitamine |
1929 | Christiaan Eijkman | Ontdekking van vitamine B1 (beriberi) |
1934 | Minot, Murphy & Whipple | Behandeling van pernicieuze anemie met lever (→ B12) |
1937 | Albert Szent-Györgyi | Isolatie van vitamine C |
1937 | Norman Haworth & Paul Karrer | Synthese van vitamine C en structuur van A, E, B2 |
1943 | Henrik Dam & Edward Doisy | Ontdekking en isolatie van vitamine K |
1964 | Dorothy Hodgkin | Structuuropheldering van vitamine B12 |
1965 | Robert Woodward | Synthese van vitamine B12 |
Na 2004 zijn er geen nieuwe Nobelprijzen specifiek voor vitamineonderzoek uitgereikt, maar er is wél belangrijk vervolgonderzoek gedaan zoals de ontdekking dat vitamine B12 de werking van het Parkinson-gen LRRK2 kan remmen (Basque University, 2019).
Vitamine B12 blijkt zelfs een remmer te zijn van een enzym dat betrokken is bij erfelijke Parkinson.
– Cell Research, 2019
Vitamine B-tekort: de moderne ‘beriberi’?
Vandaag de dag zie je geen uitgemergelde beriberipatiënten meer, maar wel mensen met onverklaarde klachten als:
- Brain fog
- Vermoeidheid
- Tintelingen in handen of voeten
- Spierzwakte
- Vergeetachtigheid
Deze symptomen lijken verdacht veel op milde tot matige tekorten van B-vitamines, zoals B12, B6 of foliumzuur. Soms wordt dit ten onrechte niet serieus genomen, zeker als de waarden nog “binnen referentie” vallen.
Toch weten we: vroegtijdig ingrijpen is essentieel. Veel vormen van cognitieve achteruitgang, zelfs dementie, kunnen voorkomen worden als er op tijd wordt getest en gehandeld.
