Koffie: geniale brainfuel of genetische valkuil?

Koffie is heerlijk, maar bij zes tot acht koppen per dag kan cafeïne neurologische klachten veroorzaken. iGene DNA-tests tonen of jij extra gevoelig bent. Wetenschap + lifestyle in één blog.

We doen er cappuccino’s mee, zetten liters filterkoffie op kantoor en zonder dat ochtendshot espresso voelt het leven… nou ja, gewoon grauw. Maar wist je dat jouw genen bepalen of koffie jouw superpower is, of juist een sluipmoordenaar in een mok?

Het geheim in je DNA

Niet iedereen reageert hetzelfde op cafeïne. De sleutel ligt in twee belangrijke genen:

• CYP1A2: dit enzym bepaalt hoe snel je cafeïne afbreekt. Ben jij een ‘slow metabolizer’? Dan blijft cafeïne langer in je bloed en ben je gevoeliger voor paniek, slapeloosheid of hoge bloeddruk.
• ADORA2A: dit gen maakt sommige mensen hypergevoelig voor cafeïne. Dat kan leiden tot hartkloppingen, angstgevoelens of slapeloze nachten – zelfs na één kopje latte.

De iGene DNA-test analyseert deze varianten en laat zien of jij een “geboren espresso-sprinter” bent of een “gevoelige slow sipper”.

De wetenschap: waarom veel koffie soms gevaarlijk is

• Brein: cafeïne blokkeert adenosinereceptoren en verhoogt dopamine en noradrenaline (NCBI). Dat maakt je alert, maar bij te veel (6–8 koppen per dag) kan overprikkeling optreden, met klachten zoals tintelingen, duizeligheid of woordvindproblemen (Cambridge).
• Hart en bloeddruk: cafeïne verhoogt tijdelijk je bloeddruk en hartslag. Bij mensen met hypertensie kan dit een extra belasting zijn. Uit studies blijkt dat tweemaal daags koffiedrinken het risico op hart- en vaatproblemen kan verdubbelen (Heart). Het Voedingscentrum (Factsheet Cafeïne, 2024) bevestigt dat cafeïne bij sommige mensen een merkbaar effect heeft op de bloeddruk.
• Slaap: cafeïne remt de aanmaak van melatonine en drukt als het ware je natuurlijke “slaapknop” in. Volgens het Voedingscentrum blijft cafeïne urenlang in je lichaam en kan het de slaapkwaliteit verlagen. Je voelt je misschien wakker, maar je brein herstelt minder goed.

Hoeveel is veilig?

Volgens de Factsheet Cafeïne (Voedingscentrum, 2024) ligt de veilige bovengrens voor volwassenen op ongeveer 400 mg cafeïne per dag (ongeveer 4 kopjes koffie). Zit je daarboven, of herken je klachten zoals paniek, hartkloppingen of slapeloosheid? Dan loont het om je DNA te kennen — misschien is jouw lichaam simpelweg niet gebouwd voor die bucket-sized Starbucks.

Test je koffiegenen

Met de iGene DNA-test Health (speekseltest, géén bloedafname nodig) ontdek je:

• of je cafeïne snel of traag afbreekt (CYP1A2);
• of je zenuwstelsel extra gevoelig reageert (ADORA2A);
• en nog tientallen andere gezondheidsinzichten.

Zo weet je of jij zorgeloos cappuccino’s kunt blijven drinken of beter overstapt op decaf. Een kleine genetische test kan veel duidelijk maken over jouw relatie met koffie – en met rustiger nachten.