PCOS: wat je wél moet weten (en wat veel influencers je níet vertellen)

PCOS is een veelvoorkomende hormonale én metabole aandoening die bij vrouwen kan zorgen voor klachten zoals acne, overbeharing, vermoeidheid en een onregelmatige cyclus. Online adviezen zijn vaak tegenstrijdig, terwijl de wetenschap laat zien dat insulineresistentie en hormonale disbalans centraal staan. Met gericht bloedonderzoek en evidence-based leefstijlaanpassingen is PCOS niet te genezen, maar wel goed te managen.

Toen de Britse journaliste Alice Porter in juni 2025 haar PCOS-diagnose kreeg (The Guardian), voelde dat eerst als opluchting: eindelijk een verklaring voor haar acne, overbeharing en onregelmatige cyclus. Maar al snel volgde verwarring. Online struikelde ze over tegenstrijdige adviezen: geen gluten, geen zuivel, geen cardio, geen koolhydraten.

Voor veel vrouwen met PCOS is dit herkenbaar. In een wereld vol health influencers is het lastig om feit en fictie te scheiden. In deze blog lees je wat de wetenschap écht zegt over PCOS: genuanceerd, praktisch en onderbouwd.

Wat is PCOS?

PCOS (polycysteus-ovariumsyndroom) is één van de meest voorkomende hormonale aandoeningen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen heeft ermee te maken.

De naam is enigszins misleidend: er zijn meestal geen echte cysten, maar meerdere kleine follikels zichtbaar op de eierstokken.

PCOS is zowel een hormonale als een metabole aandoening en beïnvloedt meerdere systemen in het lichaam.

Hormonale kenmerken

• Verhoogd testosteron
• Verlaagd SHBG
• Verminderde of ontbrekende eisprong

Metabole kenmerken

• Insulineresistentie
• Verhoogd risico op diabetes type 2
• Verhoogde bloeddruk
• Vaker een ongunstig cholesterolprofiel

Veelvoorkomende klachten

• Acne
• Haaruitval of overbeharing
• Gewichtstoename
• Onregelmatige cyclus
• Vermoeidheid en stemmingswisselingen

De valkuil van misinformatie

Op social media circuleren duizenden adviezen over PCOS. Veel daarvan zijn te streng, niet wetenschappelijk onderbouwd of zelfs contraproductief.

Veelgehoorde uitspraken zijn bijvoorbeeld:

• “Je mag geen gluten”
• “Je moet alle zuivel schrappen”
• “Cardio is slecht voor PCOS”
• “Koolhydraten zijn de oorzaak”

Volgens de International PCOS Guideline (Monash University, 2023) bestaat er geen universeel PCOS-dieet. De kern van behandeling ligt bij het verbeteren van insulinegevoeligheid en het ondersteunen van hormonale balans.

Hoe wordt PCOS vastgesteld?

Voor de diagnose worden de Rotterdam-criteria gebruikt. Minstens twee van de drie onderstaande criteria moeten aanwezig zijn:

• Onregelmatige of afwezige ovulatie
• Verhoogde androgenen (zoals testosteron of androstendion)
• Meerdere follikels zichtbaar op een echo

Omdat PCOS zich bij iedere vrouw anders uit, is bloedonderzoek essentieel voor inzicht in hormonen en stofwisseling.

Aanbevolen bloedonderzoeken bij (vermoeden van) PCOS

1. Hormoononderzoek

Metingen van onder andere testosteron, SHBG, LH, FSH en oestrogeen geven inzicht in hormonale balans en ovulatiestatus.

2. AMH-test (Anti-Müllers Hormoon)

Geeft informatie over de eicelvoorraad. Een verhoogd AMH komt vaak voor bij PCOS.

3. Insulineresistentietest

Meet zowel glucose als insuline. Insulineresistentie is een belangrijke drijvende factor achter veel PCOS-klachten.

4. Diabetes- en HbA1c-test

Geeft inzicht in de langetermijnregulatie van de bloedsuiker.

5. Cholesterol- en vetzuurprofiel

Belangrijk omdat PCOS vaak samengaat met metabole verstoringen.

Bij Bloedwaardentest.nl kun je deze testen zonder verwijzing laten uitvoeren. Bloedafname is mogelijk op meer dan 1000 locaties in Nederland. Bij afwijkende uitslagen waarvoor medische opvolging nodig is, word je altijd persoonlijk gebeld door een arts of medisch deskundige.

Wat kun je zelf doen bij PCOS?

1. Regelmatig bewegen

Zowel krachttraining als cardio verbeteren de insulinegevoeligheid. Wandelen na de maaltijd is eenvoudig en effectief.

2. Zorg voor stabiele bloedsuikers

• Combineer koolhydraten met eiwitten en vetten
• Vermijd snelle suikers en sterk bewerkte voeding
• Kies voor vezels, volle granen, peulvruchten en voldoende eiwitten

3. Stress verminderen en goed slapen

Chronische stress verhoogt cortisol, verstoort insulinewerking en kan PCOS-klachten verergeren. Slaaptekort heeft een vergelijkbaar effect.

4. Wees kritisch op online adviezen

Vraag altijd naar wetenschappelijke onderbouwing. PCOS is complex en kent zelden één simpele oplossing.

PCOS is niet te genezen, maar wel te managen

PCOS is een chronische aandoening, maar geen vaststaand lot. Door leefstijl aan te passen, biomarkers te meten en je lichaam beter te begrijpen, kunnen klachten aanzienlijk verbeteren.

Zoals Alice Porter concludeerde: “PCOS verdwijnt niet, maar ik leerde het begrijpen en sturen.”