Groep B Streptokokken (GBS) en zwangerschap: hoe werkt het in Nederland en in andere landen?

Groep B Streptokokken (GBS) is een bacterie die bij zwangere vrouwen risico’s kan geven voor de baby, zoals sepsis of longontsteking. In Nederland wordt GBS alleen getest en behandeld bij verhoogd risico, terwijl andere landen standaard testen rond week 35-37. Dit voorkomt onnodig antibioticagebruik

Als je zwanger bent, komt er veel op je af. Een onderwerp waar je misschien minder vaak over hoort, maar dat toch belangrijk kan zijn, is de aanwezigheid van Groep B Streptokokken (GBS). Wat is GBS, waarom is het belangrijk tijdens de zwangerschap en waarom verschilt het beleid tussen Nederland en andere landen? We leggen het je hier rustig uit.

Wat is GBS?

GBS staat voor Groep B Streptokokken. Dit is een veelvoorkomende bacterie die bij veel mensen in de darmen of vagina leeft zonder klachten te veroorzaken. Tijdens de zwangerschap kan GBS echter van moeder op kind worden overgedragen tijdens de bevalling, wat bij de pasgeborene ernstige infecties zoals sepsis (bloedvergiftiging), longontsteking of hersenvliesontsteking kan veroorzaken.

Wat is het beleid in Nederland?

In Nederland wordt niet standaard elke zwangere vrouw getest op GBS. Het Nederlandse beleid is risicogestuurd. Dit betekent dat antibiotica tijdens de bevalling alleen wordt gegeven als er specifieke risicofactoren aanwezig zijn, zoals:

• GBS-infectie bij een eerdere baby
• GBS gevonden in de urine tijdens de zwangerschap
• Positieve GBS-kweek tijdens de zwangerschap
• Koorts tijdens de bevalling (>38°C)
• Gebroken vliezen langer dan 18 uur
• Vroeggeboorte (< 37 weken)

Kortom: alleen als er aanwijzingen zijn voor verhoogd risico, wordt behandeld.

Tijdens de bevalling krijg je dan een infuus met antibiotica (meestal penicilline of amoxicilline) om de baby te beschermen.

Hoe gaat het in andere landen?

In landen zoals de Verenigde Staten, Canada, Australië en België wordt een universeel screeningsbeleid gevolgd:

• Alle zwangere vrouwen worden tussen 35 en 37 weken zwangerschap getest met een vaginale en rectale kweek.
• Als de kweek positief is, krijgen álle vrouwen antibiotica tijdens de bevalling, ongeacht of ze verdere risicofactoren hebben.

Dit beleid is erop gericht om één enkel geval van ernstige GBS-ziekte bij pasgeborenen zoveel mogelijk te voorkomen.

Waarom kiest Nederland voor een ander beleid?

De Nederlandse gezondheidszorg maakt een afweging tussen voordelen en nadelen:

• De kans op ernstige GBS-infectie bij baby's is klein (ongeveer 1 op 2000).
• Overmatig gebruik van antibiotica kan leiden tot resistentie en onnodige bijwerkingen.
• Gericht behandelen beperkt antibioticagebruik tot de vrouwen en baby's die het het meest nodig hebben.

Nederland volgt hiermee een beleid dat risico's zorgvuldig weegt en antibiotica alleen inzet als de kans op infectie groter is.

Wat betekent dit voor jou als zwangere in Nederland?

• Je hoeft niet standaard getest te worden.
• Je krijgt antibiotica tijdens de bevalling alleen als er een reden voor is.
• Als uit onderzoek blijkt dat je drager bent van GBS, krijg je duidelijke instructies over het gebruik van antibiotica tijdens de bevalling.

Twijfel je of heb je specifieke zorgen? Bespreek dit gerust met je verloskundige of gynaecoloog. In sommige situaties kan extra onderzoek of overleg zeker zinvol zijn.

Conclusie

GBS is iets om bewust van te zijn, maar gelukkig zijn ernstige infecties bij baby's zeldzaam. Dankzij goede afspraken tussen jou en je zorgverlener kunnen risico's effectief worden beperkt, zonder dat er onnodig ingrijpende maatregelen nodig zijn.

Uitleg en interpretatie

• Streptococcus agalactiae (Groep B streptokok) is een bacterie die normaal in de vagina, darmen of urinewegen kan voorkomen zonder klachten te geven (dragerschap).
• Bij gezonde volwassenen is het meestal onschuldig.
• Belang bij zwangere vrouwen:
  Als een vrouw zwanger is, kan GBS gevaarlijk zijn voor de pasgeborene (risico op sepsis of longontsteking bij de baby). In dat geval wordt vaak tijdens de bevalling antibiotica toegediend.
• Behandeling:
  De bacterie is goed gevoelig voor veelgebruikte antibiotica zoals penicilline, amoxicilline en cefalosporines.
• Levofloxacine kan gebruikt worden, maar alleen met een hogere dosering.
• Belangrijke opmerking bij interpretatie:
  De gevoeligheid is volgens EUCAST-criteria bepaald. De doseringen die artsen gebruiken moeten wel afgestemd zijn op deze richtlijnen voor een correcte werking.
• Geen melding verplicht volgens infectiebeschermingswetgeving (IfSG §23 Abs. I).