ANCA Anti-neurofielen cytoplasma anistoffen

Bij het ANCA onderzoek worden de antistoffen gemeten (granuloc. cytoplasma al.)
- PR3 al. (c-ANCA) (EIA) 
- MPO al. (p-ANCA) (EIA)

Deze test is relevant bij een verdenking op een ontsteking van bloedvaten o.a. in de nieren, ook wel vasculitis en glomerulonefritis genaamd. Een aantal bekende voorbeelden van ziekten waarbij en ANCA positief zijn, zijn de ziekte van Wegener, glomerulaire nefritis en polyarteritis nodosa. Afhankelijk van de mate van de ontsteking en de onderliggende ziekte kunnen ook de luchtwegen, oren en/of de nieren zijn aangedaan. Met name de ontsteking van de vaten in de nieren kan leiden tot snelle verslechtering van de nierfunctie.

In de test wordt de aanwezigheid van antinucleaire antistoffen (ANCA) in het bloed bepaald. Ook wordt onderzocht of er veel of weinig autoantistoffen zijn en wat voor type auto-antistof het betreft (PR-3 of MPO)

Gewoonlijk maakt het afweersysteem antistoffen (ook wel immuunglobulinen genoemd) tegen binnendringende bacteriën en virussen. Bij sommige mensen gaat er iets niet goed in het afweersysteem. Bij hen worden antistoffen gemaakt tegen sommige van hun eigen eiwitten of cellen. Deze antistoffen heten auto-antistoffen omdat ze gericht zijn tegen het eigen lichaam. Auto betekent 'zelf'. Het afweersysteem beschadigt dan de eigen cellen, hele weefsels of zelfs hele organen doordat de autoantistoffen ontstekingen veroorzaken.

De ANCA zijn auto-antistoffen die de kleine en middelgrote bloedvaten aantasten, deze groep van ziekten worden vasculitiden genaamd. Het ziektebeeld dat wordt gezien is afhankelijk van het type bloedvat dat is aangetast (in de luchtwegen, nieren etc). Er zijn verschillende auto-antistoffen te onderscheiden (p-anca, c-anca, atypisch) die kunnen samengaan met een specifieke vorm van vasculitis. Het patroon is niet altijd even specifiek. Daarom staat bij de beoordeling van de ANCA uitslag altijd de klinische uiting van de ziekte voorop. Zo wordt een p-ANCA vaak gezien bij de ziekte van Wegener, de c-ANCA bij de ziekte Churg Strauss en atypische ANCA bij darm-of leverziekten.

Bij adequate behandeling van de ziekte kan de ANCA verdwijnen.

Auto-immuunziekten kunnen leiden tot ontstekingen in verschillende organen zoals bijvoorbeeld gewrichten, nieren en bloedvaten. Wanneer de dokter op basis van dit soort klachten vermoedt dat er sprake kan zijn van een auto-immuunziekte kan hij/zij de aanwezigheid van auto-antistoffen in het bloed laten bepalen. De afwezigheid van ANCA maakt de kans op een auto-immuunziekte die gepaard gaat met ontstekingen van de bloedvaten klein.

Bij gezonde personen is de ANCA uitslag negatief.

Negatief

Er zijn geen auto-antistoffen aangetoond en de kans dat de klachten veroorzaakt worden door een vasculitis is klein. Ook na een succesvolle behandeling kan de ANCA uitslag negatief worden. Bij ontstekingen van de grote vaten (ziekte van Takayasu) is de ANCA negatief.

Dubieus

De uitslag is niet negatief, maar toch zo laag dat er twijfel is of dit als afwijkend moet worden beschouwd. Dit wordt ook het het grijze gebied genoemd.

Licht verhoogd

Afhankelijk van het type van de gevonden auto-antistoffen en de klachten van de patiënt kan een lichte verhoging wijzen op een auto-immuunziekte.

Sterk verhoogd

Bij een sterke verhoging neemt, afhankelijk van het type antistof en de klachten van de patiënt, de verdenking van een auto-immuunziekte toe. Een verhoogd resultaat wordt vaak (standaard) gevolgd door een anti-MPO en/of PR3 test.

Bij de ziekte van Wegener is de ANCA meestal van het PR3 type.

• Proteinase 3 (PR3, c-ANCA)
• indien uitslag kleiner dan 2.0 is de uitslag goed
• tussen 2.0 - 3.0 is de uitslag dubieus
• bij een uitslag hoger dan 3.0 zijn antistoffen in het bloed gevonden

Bij Churg Strauss syndroom en glomerulonefritis is de ANCA meestal van het MPO-type.

• Myeloperoxidase (MPO, p-ANCA)
• een uitslag kleiner dan 0.2 IU/ml is goed
• tussen 3.5 - 5.0 is dubieus
• bij een uitslag groter dan 5.0 is positief, zijn er antistoffen in het bloed gevonden.